Wanneer je bent aangenomen voor een functie als forensisch onderzoeker volg je eerst de interne opleiding, waarin je leert over de politieorganisatie, wet- en regelgeving en het forensische werk bij de politie. Daarvoor volg je niet één vaste opleiding, maar meerdere modules. Of je nou forensisch onderzoeker wordt in het vakgebied plaats delict, plaats delict verkeer of laboratorium: er is genoeg te leren!
Stap 1 in je opleiding voor het forensisch onderzoek is de opleiding ‘Politiemedewerker specifieke inzet’. Daarin leer je de politieorganisatie kennen en je leert alles over de rechtsstaat, rechtspraak en grondrechten, strafrecht, strafvordering en overige rechts- en wetskennis. Welke rechten en plichten heb je als forensisch onderzoeker? Wat kun je wel en niet doen volgens de wet? Stel, er is een inbraak geweest en jij kijkt de camerabeelden uit. Hoe beschrijf je dan op de juiste manier wat je ziet? Waar liggen de wettelijke grenzen? Hoe stel je een proces-verbaal op?
Hoe werkt het?
Deze opleiding volg je samen met mensen die gaan werken in andere vakgebieden bij de politie – bijvoorbeeld in de financiële of digitale opsporing, of intelligence. Dat werkt als volgt:
Na deze opleiding ben je bevoegd voor het uitvoeren van werkzaamheden in de forensische opsporing, maar je bent nog niet ‘vakbekwaam’. Afhankelijk van de functie die je gaat uitoefenen en je eigen achtergrond, volg je aanvullende opleidingsmodules.
Christy-Ann, forensisch onderzoeker laboratorium
Stap 2 voor iedereen die een forensisch onderzoek opleiding doet, is de module ‘Basis plaats delict onderzoek’. Daarmee word je klaargestoomd voor het zelfstandig uitvoeren van forensisch onderzoek. Deze module duurt ongeveer zes maanden en vindt plaats op de Politieacademie in Apeldoorn. De module bestaat uit verschillende blokken. Je leert bijvoorbeeld hoe je te werk moet gaan op de plaats delict, en hoe je sporen veiligstelt. Waar moet je op letten als je de plaats delict betreedt? Als je een schoenspoor aantreft, hoe ga je dat dan meenemen naar het lab, en beschrijven in het proces-verbaal? Je leert hier de basis voor ‘standaard’ plaatsen delict, zoals bij een inbraak of diefstal. Wie meer wil leren over de plaats delict bij bijvoorbeeld een moord, doodslag, geweld of een overval, kiest daarvoor een vervolgmodule.
Staas, forensisch onderzoeker plaats delict verkeer
Stap 3 in je opleiding tot forensisch onderzoeker is maatwerk. In overleg met je leidinggevende en docenten kijk je welke modules passen bij het werk dat jij gaat doen.
Kies je voor het vakgebied forensisch onderzoek plaats delict verkeer, dan kun je bijvoorbeeld aan de slag met een module als ‘forensisch voertuigonderzoek’, waarin je leert wat de technische staat van een voertuig je kan vertellen over het gebeurde. Had de verdachte kúnnen remmen of niet? De module ‘landmeten’ is heel belangrijk voor reconstructies van bijvoorbeeld verkeersongevallen. Je leert hoe je afstanden op een plaats delict kunt inmeten met specialistische apparatuur. Wat was de afstand tussen bijvoorbeeld twee voertuigen, wat was de botssnelheid, hoe hard heeft iemand dus gereden? In de module ‘uitlezen voertuigsystemen’ leer je werken met de elektronische apparatuur in steeds meer voertuigen. Welke data kunnen we gebruiken voor de reconstructie? Navigatiesystemen, airbags, data die verzonden wordt naar de producent, dashcams: talloze systemen komen aan de orde.
Kies je voor het vakgebied forensisch onderzoek plaats delict, dan zijn er onder andere modules ‘schietincidenten’ of ‘overlijdensonderzoek’. Hoe benader je het lichaam zonder sporen te vernietigen of verplaatsen? Hoe haal je sporen van een lichaam? Hoe kun je verschillende scenario’s schetsen over wat er is gebeurd? In de module ‘schietincidenten’ leer je bijvoorbeeld om te bepalen waar een schutter ongeveer heeft gestaan, of hoe je hulzen kunt vinden op een plek waar dat moeilijk te zien is.
En wie werkzaam wordt in het vakgebied forensisch onderzoek laboratorium, kan zich bijvoorbeeld verder specialiseren in de vinger- en handafdrukherkenning. Je leert hoe je sporen van de plaats delict verder kunt onderzoeken, en bijvoorbeeld kunt koppelen aan verdachten.
Een standaard leerroute is er niet - welke modules je volgt, hangt af van je achtergrond en ervaring. Heb je bijvoorbeeld al een hbo Forensisch onderzoek afgerond, dan heb je al eerder geleerd om in hypotheses of scenario’s te denken. En iemand die een juridische opleiding heeft gevolgd, weet vaak voldoende van de wet. Bepaalde modules kunnen dan in overleg met de leidinggevende worden overgeslagen, terwijl andere modules juist nog hard nodig zijn – zoals bijvoorbeeld het leren veiligstellen van sporen. Ook de duur en onderwijsplek van de modules varieert.
Lees hier alles over de aanvullende modules in de opleiding forensisch onderzoek
Moet je een hbo Forensisch onderzoek hebben gedaan om te werken als forensisch onderzoeker? Of heb je voor het forensisch onderzoek zelfs een opleiding nodig aan de universiteit? Het antwoord is nee. Natuurlijk werken er bij ons mensen met een hbo-diploma Forensisch onderzoek op zak – dat is een prima basis. Of mensen die een master Criminologie hebben gevolgd. Maar daarnaast werken er in de forensische opsporing talloze andere collega’s, met allerlei achtergronden en opleidingen: van techneuten, laboranten, monteurs en analisten tot voormalig agenten, tandartsassistenten of grafisch ontwerpers. Mensen die eerder een opleiding volgden in de autotechniek, exacte wetenschappen of veiligheidskunde, uit de automotive branche, verpleging of sales - er is van alles mogelijk!
Benieuwd of er een forensisch onderzoek vacature is in het vakgebied dat bij jou past? Check de vacatures hieronder of maak een vacature-alert aan.