‘Het was kerstavond, ik vergeet het nooit meer,’ vertelt expert forensisch onderzoek Hilco. ‘Er was brand geweest in een huis, en wat een onheilsmelding: vier kinderen waren omgekomen. Er was een tekort aan mankracht, het was Kerst, er waren zieken. Er werd een beroep gedaan op de vrijwilligheid – en ik ging.’
‘Het huis was volledig uitgebrand. Met het team forensische opsporing hadden we net een opleiding gehad om ook op plekken te kunnen werken waar weinig zuurstof is. Voorzichtig stelden we sporen veilig. Als forensisch rechercheur kun je nooit zomaar uitgaan van het meest voor de hand liggende: een verschrikkelijk ongeluk. Je moet altijd de tegenvraag durven stellen: wat kan hier óók gebeurd zijn?’
‘Terwijl we buiten de kerkklokken hoorden luiden voor de avondmis, stonden wij tussen de verkoolde meubels vier kinderen te bergen. Als je aan recherchewerk begint, weet je dat je dit soort leed tegenkomt. Wat mij hielp, is dat ik ook al als agent had gewerkt. Schietincidenten, overdoses, dodelijke ongelukken – ik had al veel ellende gezien. We kunnen de wereld niet redden. Wel kunnen we het zo goed mogelijk doen voor de nabestaanden. En tot op de bodem uitzoeken wat er is voorgevallen.’
‘Tijdens de opleiding voor forensisch onderzoek word je natuurlijk op dit soort zaken voorbereid. Je wordt altijd gekoppeld aan een ervaren rechercheur, je hebt een mentor die je begeleidt. We proberen rechercheurs in opleiding gefaseerd kennis te laten maken met alles wat dit vak met zich meebrengt – ook de narigheid. Uiteindelijk weet je niet wanneer zo’n zaak voorbij komt – soms is het in de derde week, soms in de vijfde, en een enkele keer word je al op je tweede dag met zoiets heftigs geconfronteerd.’
‘Zorgvuldigheid is belangrijk bij dit werk, en je moet analytisch kunnen denken. Vooraf maak je een werkplan. Waar liggen ze, wat kan dat betekend hebben, waar moeten we op letten? Want later komen de vragen! Eenmaal binnen moet je heel precies kijken. In welke houding liggen ze? Welk letsel is er te zien? Welke kleding hebben ze aan? Met elk scenario moet je rekening houden. Is er ingebroken, zou er sprake kunnen zijn van een wraakactie, of was het ‘gewoon’ een ongeluk?’
‘Vanuit mijn werk als forensisch rechercheur Plaats Delict ben ik doorgegroeid naar de functie Forensisch Coördinator. Als ‘FOCO’ heb ik de verantwoordelijkheid voor het hele proces – van de kwaliteit van het onderzoek op de plaats delict en het uiteindelijke forensische dossier, tot het overleg met externe deskundigen of de officier van justitie. En ik geef samen met een collega van de Verkeersongevallenanalyse bijvoorbeeld ook voorlichting aan brandweermensen. Want natuurlijk is het redden van levens hun eerste prioriteit – maar tegelijkertijd is het belangrijk dat zoveel mogelijk sporen onaangetast blijven. Tegenwoordig geven ze het dus aan ons door, als ze bijvoorbeeld een bank hebben verschoven. Voor de recherche kan dat cruciale informatie zijn.’
‘Sporen zoeken op de vierkante millimeter: nog elke dag vind ik het intrigerend. Zeker als iemand het leven heeft gelaten. Zoeken naar sporen die gelinkt kunnen aan verdachten, reconstrueren wat is hier nou gebeurd: het is spannend, maar vooral ook betekenisvol werk. Bij de forensische recherche kun jij het verschil maken in het strafproces.’
‘Elke kerst denk ik nog even aan die kinderen. Met collega’s heb ik het er op zo’n avond over – net als over de andere familiedrama’s die we inmiddels voorbij hebben zien komen op kerstavond. “Weet je nog, toen die keer….” De kracht van een specialistische afdeling is dat we allemaal dat soort ervaringen hebben. En het mooie is: je doet iets goeds. Dat je die kinderen na zo’n nacht op een waardige manier kunt teruggeven aan de ouders: daar krijg je vaak dankbaarheid voor terug.’
